عید قربان، عید بندگی و ایثار، فرصتی برای تقرب به خداوند متعال از طریق انجام قربانی است. این سنت حسنه، یادآور فداکاری بی‌نظیر حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) و تسلیم محض او در برابر اراده الهی است. یکی از آداب مهم در هنگام انجام این امر، خواندن دعای قربانی عید قربان است. همچنین، دانستن زمان قربانی عید قربان برای انجام صحیح این فریضه اهمیت دارد.
اگر درخواست مشارکت در ذبح عید قربان دارید، روی دکمه زیر کلیک کنید.
دعای ذبح قربانی در عید قربان
یکی از آداب مهم هنگام ذبح، خواندن دعای ذبح قربانی عید قربان است. روایات مختلفی در خصوص متن این دعا وارد شده است و فقهای عظام نیز بر خواندن آن تأکید دارند. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین دعای قربانی عید قربان اشاره می‌کنیم.
1. دعای مشهور هنگام ذبح
یکی از مشهورترین و رایج‌ترین دعاها هنگام ذبح قربانی، دعایی است که در منابع فقهی و روایی ذکر شده است:
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِیفًا مُسْلِمًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ، إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ، لَا شَرِیکَ لَهُ وَبِذَلِکَ أُمِرْتُ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ، اللَّهُمَّ مِنْکَ وَلَکَ، بِسْمِ اللَّهِ وَاللَّهُ أَکْبَرُ، اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی.»
ترجمه:
«به نام خداوند بخشنده مهربان، روی خود را به سوی کسی گردانیدم که آسمان‌ها و زمین را پدید آورده است، در حالی که حق‌گرا و مسلمان هستم و از مشرکان نیستم. همانا نماز و قربانی و زندگی و مرگ من، برای خداوند پروردگار جهانیان است. شریکی برای او نیست و به همین دستور یافته‌ام و من از مسلمانان هستم. خداوندا، از توست و برای توست، به نام خدا و خداوند بزرگتر است. خداوندا، از من بپذیر.»
برخی فقها، پس از این دعا، دعای دیگری را نیز مستحب می‌دانند:
2. «اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنْ فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ»
به جای «فلان بن فلان»، نام خود و پدر خود (یا نام کسی که از طرف او قربانی انجام می‌شود) را ذکر می‌کنند.
در برخی منابع روایی و فقهی، دعاهای دیگری نیز برای هنگام ذبح قربانی ذکر شده است که می‌توان به آن‌ها نیز توسل جست. هدف اصلی از خواندن این دعاها، اظهار بندگی، اخلاص نیت و طلب قبولی از درگاه خداوند متعال است. مهم آن است که قلب انسان در هنگام انجام این عمل، متوجه خداوند باشد و با خشوع و تضرع، این سنت الهی را به جای آورد.
دعای عید قربان برای قربانی و هنگام ذبح
عبارت “دعای عید قربان برای قربانی” و “دعای عید قربان هنگام ذبح” هر دو به همین ادعیه‌ای اشاره دارند که در بالا ذکر شد. در واقع، دعای خاصی تحت عنوان “دعای عید قربان برای قربانی” به صورت مجزا وجود ندارد، بلکه همین ادعیه هنگام انجام عمل ذبح در روز عید قربان خوانده می‌شوند.
خدمت مرتبط: عقیقه و قربانی
دعای چاقوی قربانی
اصطلاح “دعای چاقوی قربانی” به دعای خاصی که برای خود چاقو خوانده شود، اشاره ندارد. بلکه منظور، دعاهایی است که هنگام استفاده از چاقو برای ذبح و بر زبان جاری می‌شود. هدف از دعا قربانی عید قربان، طلب برکت و قبولی از خداوند متعال است و تأکید بر این دارد که این عمل، در راستای اطاعت از فرمان الهی و با نیت خالصانه انجام می‌گیرد.
با این وجود برای دعای عید قربان هنگام ذبح قربانی معمول است که می‌گویند: به نام خداوند، خداوند بزرگتر است؛
(بسم الله والله اکبر)
برخی افراد این دعا را نیز اضافه می‌کنند که توسط پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) خوانده شده است: خدایا این از توست و برای تو
(اللهم هذا منک و لک)
گاهی این عبارت نیز اضافه می‌شود، به ویژه اگر قربانی از طرف خود شخص یا خانواده‌اش باشد: خدایا، از من بپذیر؛
(اللهم تقبل منی)
بنابراین، یک دعای کامل که اغلب خوانده می‌شود این است:
به نام خداوند، خداوند بزرگتر است. خدایا، این از توست و برای تو. خدایا، از من بپذیر
(بسم الله والله اکبر، اللهم هذا منک و لک، اللهم تقبل منی)
اگر قربانی از طرف شخص دیگری انجام می‌شود، می‌گویید: خدایا، از … (نام شخص را ذکر کنید) بپذیر
(اللهم تقبل من …)
مهم این است که نیت خالصانه برای این کار وجود داشته باشد.
قربانی کردن در عید قربان؛ واجب یا مستحب؟
پس از پرداختن به دعای ذبح قربانی در عید قربان و زمان قربانی عید قربان، لازم است به این سوال پاسخ دهیم که آیا این امر در این روز واجب است یا مستحب؟ فقهای عظام شیعه و سنی، در خصوص وجوب یا استحباب انجام این کار به عنوان اعمال عید قربان اختلاف نظر دارند. نظر مشهور در فقه شیعه، استحباب مؤکد قربانی برای کسانی است که توانایی مالی آن را دارند. به این معنا که انجام آن بسیار سفارش شده و ثواب فراوانی دارد، اما ترک آن گناه محسوب نمی‌شود.
در مقابل، برخی از فقهای اهل سنت، قربانی را برای افراد واجد شرایط، واجب می‌دانند. با این حال، در هر دو دیدگاه، بر اهمیت و فضیلت این عمل تأکید فراوانی شده است و مسلمانان در سراسر جهان، با شور و اشتیاق به انجام آن مبادرت می‌ورزند. هدف اصلی از این امر، اطاعت از فرمان الهی، تقرب به او، و کمک به نیازمندان است.
زمان قربانی عید قربان
دانستن زمان قربانی عید قربان برای انجام صحیح این سنت ضروری است. بر اساس فقه اسلامی، زمان قربانی عید قربان از طلوع آفتاب روز عید قربان (دهم ذی‌الحجه) آغاز شده و تا غروب آفتاب روز دوازدهم ذی‌الحجه ادامه دارد. به این ترتیب، مسلمانان سه روز فرصت دارند تا این کار را انجام دهند.
البته، بهترین زمان برای قربانی، بعد از نماز عید قربان در روز دهم ذی‌الحجه است. تأخیر انداختن ذبح بدون دلیل موجه، مکروه شمرده شده است. در مناطقی که امکان انجام این امر در روز اول عید فراهم نیست، می‌توان در روزهای یازدهم و دوازدهم ذی‌الحجه نیز این عمل را انجام داد. توجه به این نکته ضروری است که اگر فردی نذر قربانی کرده باشد، حکم آن متفاوت است و باید طبق نذر خود عمل کند.
اهمیت نیت و اخلاص در قربانی
در پایان، تاکید می‌کنیم که در کنار دانستن زمان قربانی عید قربان و خواندن دعای ذبح قربانی در عید قربان، مهم‌ترین رکن این عبادت، نیت خالصانه و اخلاص در انجام آن است. هدف از این کار باید تقرب به خداوند و اطاعت از امر او باشد، نه ریا و خودنمایی. هرچه نیت خالص‌تر باشد، ثواب و برکت این عمل نیز بیشتر خواهد بود.
به دلیل تقرب عید قربان و عید غدیر از نظر زمانی، میتوانید با اعمال شب و روز عید غدیر نیز آشنا شوید و در طرح اطعام غدیر ما مشارکت داشته باشید.
امید است این راهنما، اطلاعات جامعی در خصوص دعای ذبح عید قربان و زمان قربانی عید قربان در اختیار شما عزیزان قرار داده باشد و بتوانید با آگاهی کامل از این آداب، این سنت حسنه را به بهترین نحو به جای آورید. در صورت نیاز به این کار میتوانید از طریق خیریه علی اصغر (ع) اقدام کنید.
اگر سوالی یا نظری داشتید، در بخش دیدگاه‌ها که در بخش پایینی هست، از ما میتوانید بپرسید تا ما در اسرع وقت پاسخ دهیم.
