عید غدیر خم، نه تنها یک روز تاریخی در تقویم اسلام، بلکه عیدی بزرگ و سرچشمه‌ای از معارف الهی و ولایت اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) است. این روز خجسته، یادآور واقعه‌ای سرنوشت‌ساز در هجدهم ذی‌الحجه سال دهم هجری قمری بوده که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به فرمان خداوند متعال، حضرت علی (علیه السلام) را به عنوان جانشین و ولیّ امر مسلمین معرفی فرمودند.
اهمیت این روز به حدی است که در روایات از آن به عنوان «بزرگترین عید خداوند» یاد شده و اکمال دین و اتمام نعمت الهی در این روز رقم خورده است:
“الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا” (مائده: ۳).
فضیلت و اعمال روز عید غدیر
روز عید غدیر، روز سرور و شادمانی اهل بیت (علیهم السلام) و شیعیان ایشان است. انجام اعمال عید غدیر در این روز، اظهار شادمانی و تکریم این روز بزرگ، از سنت‌های مؤکد در فرهنگ شیعه محسوب می‌شود. برخی از مهمترین اعمال روز غدیر عبارتند از:
1. روزه
روزه گرفتن در این روز، فضیلت بسیار زیادی دارد و در روایات به عنوان کفاره شصت سال گناه شمرده شده است.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «صِيَامُ يَوْمِ غَدِيرِ خُمٍّ يَعْدِلُ صِيَامَ الدَّهْرِ وَ عَدَلَ صِيَامَ سِتِّينَ سَنَةً…». (روزه گرفتن در روز غدیر خم، برابر با روزه تمام عمر و معادل روزه شصت سال است.) (وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۲۴).
2. غسل
انجام غسل در روز نیز از اعمال عید غدیر است و موجب تطهیر جسم و جان می‌شود.
3. اطعام مومنان
اطعام و سیر کردن مومنان در روز عید غدیر، از اعمال بسیار با فضیلت بوده و در روایات بر آن تاکید فراوان شده است.
طرح خیریه: اطعام غدیر
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «مَنْ أَطْعَمَ مُؤْمِناً فِي يَوْمِ عِيدِ الْغَدِيرِ كَانَ كَمَنْ أَطْعَمَ فِئَاماً وَ فِئَاماً وَ فِئَاماً…» (هر کس در روز عید غدیر مؤمنی را اطعام کند، گویا یک فئام و یک فئام و یک فئام اطعام کرده است).
عبارت “فِئَاماً” در اینجا به معنای “گروهی بسیار بزرگ” یا “جمعیتی عظیم” است و برای تأکید بر ثواب و فضیلت اطعام در این روز به کار رفته است. در واقع، این حدیث نشان می‌دهد که اطعام یک مؤمن در روز غدیر، پاداشی بسیار بزرگ و غیرقابل تصور دارد. (بحار الأنوار، ج ۶، ص ۳۰۳).
4. صدقه دادن و احسان و نیکی
یکی از اعمال روز عید غدیر در مفاتیح، انفاق و صدقه دادن به فقرا و نیازمندان و انجام اعمال نیکو در این روز است که ثواب مضاعف داشته و موجب برکت در زندگی می‌شود. میتوانید از طریق خیریه ما، صدقه آنلاین دادن را تجربه کنید.
5. هدیه دادن و بخشیدن
هدیه دادن به یکدیگر و بخشیدن به نیازمندان در این روز، موجب افزایش محبت و مودت بین مومنان می‌شود و از سنت‌های نیکوی این عید سعید است. اهدای لوازم به خیریه میتواند یکی از روش‌های این اقدام باشد.
6. کمک به رفع حاجت مومنان
تلاش برای رفع نیازها و مشکلات مومنان در این روز مبارک، از اعمال بسیار ارزشمند است و موجب خشنودی خداوند و اهل بیت (علیهم السلام) می‌گردد.
طرح خیریه: برآوردن آرزوی ایتام در پویش درخت آرزوها
7. زیارت حضرت امیرالمومنین (علیه السلام)
زیارت امام علی (علیه السلام) در این روز فرخنده، به ویژه زیارت امین الله، از مهمترین اعمال روز عید غدیر است و موجب کسب فیض و برکات فراوان می‌شود. اعمال روز غدیر در مفاتیح به تفصیل به زیارت‌های مخصوص این روز اشاره دارد.
8. تجدید بیعت با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)
از آنجا که امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) وارث ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) هستند، تجدید بیعت با ایشان در این روز، از مهمترین و ارزشمندترین اعمال عید غدیر محسوب می‌شود.
9. تبریک و تهنیت
تبریک گفتن این عید بزرگ به یکدیگر و اظهار شادمانی، از سنت‌های حسنه و جزو اعمال روز عید غدیر است. گفتن عبارت “اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَةِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ”. “ستایش خدای را که ما را از متمسکان به ولایت امیرالمؤمنین و امامان علیهم السلام قرار داد”، در تبریکات سفارش شده است.
10. دیدار با مومنان و صله رحم
دیدار با برادران دینی و خویشاوندان و تحکیم پیوندهای اجتماعی در این روز، از سنت‌های پسندیده و یکی از مهمترین اعمال عید غدیر است.
11. شادی و سرور
اظهار شادی و سرور در این روز بزرگ و دوری از غم و اندوه، از نشانه‌های محبّت به اهل بیت (علیهم السلام) است.
12. اقامه نماز عید غدیر
نمازی مخصوص برای عید غدیر در روایات ذکر شده که خواندن آن در این روز مستحب است.
مطلب مرتبط: اعمال اربعین
فضیلت و اعمال شب عید غدیر
شب عید غدیر، شبی پرفضیلت و مبارک است و در روایات بر احیا و شب زنده‌داری در آن تاکید شده کرده‌اند. انجام اعمال شب عید غدیر برای حاجت و تقرب به خداوند از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین ما سعی کرده‌ایم در این بخش برخی از مهمترین اعمال شب غدیر را برای شما ذکر کنیم. این اعمال عبارتند از:
1. احیا و شب زنده‌داری
بر اساس روایات، این شب از شب‌های با فضیلت برای عبادت و مناجات با خداوند است. مومنان سعی می‌کنند با اقامه نماز، تلاوت قرآن و ذکر و دعا، این شب را به صبح برسانند و احیا و شب زنده‌داری از بهترین اعمال شب عید غدیر خم محسوب می‌شود.
امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «… و هي الليلة التي أبان الله فيها فضل آل محمد (صلى الله عليه وآله وسلم) فلا ينبغي لأحد أن ينام فيها أو يشتغل بلهو أو لعب…» (این شبی است که خداوند در آن فضیلت آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را آشکار کرد، پس سزاوار نیست کسی در آن بخوابد یا به لهو و لعب مشغول شود.) (اقبال الأعمال، ج ۱، ص ۴۶۴).
2. غسل
انجام غسل در شب عید غدیر مستحب است و موجب پاکی و طهارت باطنی می‌گردد.
3. زیارت حضرت امیرالمومنین (علیه السلام)
زیارت امام علی (علیه السلام) در این شب مبارک، فضیلت بسیاری دارد و موجب تقرب به ایشان و کسب برکات الهی می‌شود. خواندن زیارت مخصوصه غدیر در این شب نیز بسیار توصیه شده و یکی دیگر از مهمترین اعمال عید غدیر محسوب می‌شود.
4. اقامه نماز
اقامه نمازهای مستحبی در این شب، به ویژه نمازی که در روایات به آن اشاره شده است (دو رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره توحید، ده مرتبه آیة الکرسی و ده مرتبه سوره قدر خوانده می‌شود)، فضیلت فراوانی دارد.
5. دعا و مناجات
شب غدیر، فرصتی مغتنم برای دعا و استغفار و طلب حاجت از درگاه الهی بشمار می‌آید. خواندن دعاهایی که در مفاتیح الجنان و دیگر کتب ادعیه برای این شب ذکر شده، بسیار سفارش شده است. اعمال شب عید غدیر در مفاتیح الجنان به تفصیل بیان شده و شامل ادعیه و اذکار خاصی می‌شود. اعمال شب عید غدیر در مفاتیح و دیگر منابع معتبر، راهنمای کاملی برای بهره‌مندی از فضائل این شب مبارک هستند.
جمع بندی
اعمال عید غدیر، فرصتی گرانبها برای تجدید پیمان با ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) و اهل بیت عصمت و طهارت و کسب برکات الهی است. با انجام این اعمال، که در منابع معتبری همچون مفاتیح الجنان به تفصیل بیان شده‌اند، می‌توانیم ارادت خالصانه خود را به ساحت مقدس ایشان ابراز نماییم و از فضائل بی‌شمار این عید بزرگ بهره‌مند شویم.
به دلیل تقرب عید قربان و عید غدیر از نظر زمانی، شایسته است با اعمال شب و روز عید قربان نیز آشنا شوید، دعای ذبح عید قربان را بشناسید و در طرح ذبح عید قربان ما مشارکت داشته باشید.
امید است که با معرفت و عمل به اعمال غدیر، از پیروان راستین ولایت باشیم و در سایه توجهات حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مشمول رحمت و عنایت الهی قرار گیریم. اگر می‌خواهید با کمک به نیازمندان در این ایام عزیز دل حضرت ولیعصر را شاد کنید، میتوانید با مراجعه به سایت خیریه علی اصغر (ع) به هر شکل دلخواه با ما همکاری داشته باشید.
خدمت مرتبط: پویش هفته وحدت
در بخش دیدگاه‌ها نظر خود را درباره عید غدیر، اعمال و عبادات بیان کنید.
