نذر به این معناست که انسان برای رضای خدا خود را ملزم به انجام کار خیری کند (مثل نذر نان) یا برای رضای خدا عمل مکروه و حرامی را ترک نماید. نذر با اهداف و انگیزه‌های گوناگونی صورت می‌پذیرد؛ مانند برآورده شدن حاجات یا تعهد به بندگی خدا و تلاش کردن برای رسیدن به مقام قرب الهی و همچنین نجات یافتن از رویدادهای سخت و مصائب.
بنابراین یکی از راه‌های برآورده شدن حاجات، نذر کردن است که احکام و شرایط خاصی خاصی دارد. ما در این مقاله ابتدا با پاسخ به سوال نذر چیست؟ شما را با این عمل آشنا می‌کنیم و سپس توضیح مختصری در مورد احکام، شرایط،کفاره، اقسام و دعای نذر ذکر خواهیم کرد.
نذر چیست؟
نذر، عهدی است میان بنده و خداوند که به واسطه آن انسان به آفریدگار تقرب می‌جوید و حاجات وی برآورده می‌شوند. از منظر شرع اسلام و مراجع محترم تقلید مفهوم عبارت نذر چیست؟ اینگونه تعریف می‌شود. نذر آن است که انسان ملتزم شود کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا عملی را که انجام ندادن آن بهتر است، برای رضای خدا ترک کند.
بیشتر بخوانید: بهترین نذر برای گرفتن حاجت
در نذر حتما باید صیغه خوانده شود، اما نیاز نیست آن را به عربی بخوانند، پس اگر بگويند: (چنانچه بیماری من معالجه شود یا مشکلم برطرف شود، بر من است که برای خدا مبلغی را به فقرا یا اماکن متبرکه بدهم)، در این صورت نذر وی صحیح است.
تفاوت خیرات و نذر چیست؟
خیرات و صدقه هر دو به معنی دادن مال برای بدست آوردن رضایت خداست. به همین دلیل خیرات را میتوان در انواع وجوه انجام داد. مثلا با مطالعه مطالب “خیرات برای اموات چی بدم” و “بهترین خیرات برای پدر و مادر” میتوانید این موضوع را کاملتر درک کنید.
اما نذر برای برآورده شدن حاجت یا باز شدن گرهی از مشکلات زندگی است که در آن نوعی صدقه یا عبادت را بر خود لازم میکند.
شرایط نذر
در بیشتر مواقع افراد برای اینکه چیزی را از خداوند متعال درخواست کنند، اقدام به نذر می‌کنند. اما برای تحقق حکم وجوب و صحت نذر شرایطی لازم است که عبارتنداز:
عاقل بودن و داشتن بلوغ و اختیار: نذر افراد مجنون باطل است، پس شخصی که نذر میکند باید عاقل و بالغ باشد و به صورت جدی و از روی اختیار نذر خود را انجام دهد.
قرائت صیغه نذر: برای عمل کردن به نذر تنها نیت کافی نیست بلکه ذکر صیغه نذر به هر زبانی لازم است. در این صیغه باید عبارت «الله» به عربی و عبارت (برای خدا) به فارسی به زبان جاری شود. برای مثال صیغه نذر به فارسی اینگونه خوانده می‌شود: «اگر بیماری فرزندم بهبود یابد، برای خدا بر عهده من است که صد تومان صدقه دهم.
رجحان داشتن متعلق نذر: یکی دیگر از شرایط نذر رجحان متعلق نذر است. یعنی آن‌چه که در نذر بیان شده چه واجب و مستحب باشد یا حرام و مکروه، از نظر شرعی باید برتری و رجحان داشته باشد؛ مانند نذر روزه گرفتن یا ترک کردن غیبت.
توانایی داشتن انجام نذر: انسان باید کاری را نذر کند که در هنگام انجام دادن آن متحمل مشقت و ضرر نشود؛ بنابراین فردی که روزه گرفتن برایش ضرر دارد نمی‌تواند نذر کند که روزه بگیرد.
اقسام نذر
نذر مشروط: گاهی عمل کردن به نذر، مشروط و معلق بر امری است. برای مثال اگر خداوند فلان حاجت من را برآورده کند برای خدا بر من است که ده اسیر را از بند آزاد کنم؛ بنابراین در این مثال، آزادی اسیر متوقف بر برآورده شدن حاجت بوده که به شکرانه آن نذر انجام می‌شود.
نذر مطلق: گاهی عمل کردن به نذر مشروط و معلق به تحقق امر دیگری نیست. برای مثال نذر می‌کنم که سه روز وسط رجب را روزه بگیرم.
دعای نذر
از جمله شرایط وجوب عمل کردن به نذر، قرائت صیغه نذر است. آیه نذر عبارت است از «نَذَرتُ للهِ عَلَیَّ» یعنی بر عهده من است که برای خدا فلان کار را انجام دهم. خواندن این صیغه یکی از الزامات برای نذر کردن است اما بهتر است بدانید که لزومی ندارد قرائت این دعای نذر به عربی خوانده شود بلکه میتوان آن را به فارسی نیز ادا کرد.
کفاره نذر
نذر همانند قسم است و اگر به انجام عملی از قبیل روزه، نماز یا انفاق تعلق گرفته باشد و در زمان مشخص انجام نشود حنث نذر تحقق می‌یابد و فرد باید به واسطه ترک آن عمل کفاره بپردازد. کفاره نذر یکی از سه نوع کفاره به اختیار محسوب می‌شود: پوشش ده مسکین، اطعام ده فقیر و آزاد کردن اسیر.
اگر این موارد برای وی ممکن نبود می‌تواند سه روز روزه بگیرد. اگر فردی با غفلت، فراموشی یا اضطرار نذرش را به‌جا نیاورد کفاره نذر بر وی واجب نیست؛ اما نذر به قوت خود پا‌برجاست. یعنی افراد نمی‌توانند از روی عمد به نذر عمل نکنند و آن را به زمان دیگری موکول کنند.
احکام نذر
اکثر مواقع پیش می‌آید که انسان در ازای خواستن حاجتی از خداوند، اقدام به نذر کردن کند. نذر کردن احکامی دارد که در ادامه مبحث “نذر چیست؟” به ذکر چند مورد از احکام نذر خواهیم پرداخت.
- در هنگام نذر کردن باید آیه نذر یا همان صیغه نذر خوانده شود.
- فرد نذر کننده باید عاقل، بالغ و دارای اختیار باشد.
- نذر فرد سفیه صحیح نیست.
- نذر زنی که شوهر دارد، بنا بر احتیاط واجب با اجازه همسر باشد. البته در نظر برخی مجتهدین اگر منافاتی با حقوق شوهر و حق زناشویی او نداشته باشد، اشکالی ندارد. (برای مطالعه دقیق تر میتوانید منبع را مطالعه کنید.)
- برای نذر فرزندان اجازه والدین شرط نیست.
- قادر بودن به انجام نذر
- نذر انجام کار مکروه و حرام یا ترک واجب و مستحب باطل است.
- اگر انسان از روی اراده و اختیار خود نذرش را ادا نکند باید کفاره بپردازد.
- اگر نذر کند به شخص مشخصی صدقه بدهد، نمی‌تواند صدقه را به فقیر دیگری بدهد.
کلام پایانی
در این مقاله سایت خیریه علی اصغر سعی کردیم با پاسخ به سوال نذر چیست؟ شما را با این عمل نیک و راه رسیدن به حاجات از مسیر الهی آشنا کنیم. همانطور که ذکر شد ادای نذر احکام خاصی دارد که با رعایت تمام این موارد نذر مورد قبول پروردگار قرار گرفته و حاجات مومنین برآورده به خیر خواهد شد. اگر شما نیز در مورد نذر و روش‌های انجام آن (مثل کمک به فقرا) تجربه و اطلاعات بیشتری دارید با ما در میان بگذارید.
